Κεντρική Μακεδονία: Οι πρωταθλητές και οι ουραγοί της ανακύκλωσης

Η Κεντρική Μακεδονία, όπως και η υπόλοιπη χώρα, έχει κάνει κάποια βήματα προόδου όσον αφορά την ανακύκλωση των απορριμμάτων, ωστόσο οι επιδόσεις της απέχουν ακόμη από την επίτευξη των στόχων τους οποίους έχει θέσει η Ευρωπαϊκή Ένωση. Σύμφωνα με τις ευρωπαϊκές δεσμεύσεις, ο εθνικός στόχος της Ελλάδας για την ανακύκλωση των αστικών στερεών αποβλήτων ήταν στο 55% έως το 2025, στο 60% έως το 2030 και τουλάχιστον στο 65% έως το 2035. Με τα σημερινά δεδομένα, ωστόσο, οι στόχοι αυτοί φαντάζουν πολύ μακρινοί. Το ποσοστό ανακύκλωσης μετά βίας υπερβαίνει σήμερα το 20% κατά μέσο όρο, την ώρα που ο ευρωπαϊκός μέσος όρος αγγίζει το 50%. Στην Ελλάδα, το μεγαλύτερο μέρος των απορριμμάτων αστικών στερεών αποβλήτων, σε ποσοστό κοντά στο 80%, εξακολουθεί να καταλήγει στους ΧΥΤΑ ή ακόμα και σε παράνομες χωματερές.

Μία από τις αιτίες αυτών των πολύ χαμηλών επιδόσεων στον τομέα της ανακύκλωσης είναι το γεγονός ότι οι επενδύσεις, οι οποίες θα έπρεπε να έχουν ολοκληρωθεί όσον αφορά τη διαχείριση των απορριμμάτων, έχουν καθυστερήσει πάρα πολύ. Κυρίως, η κατασκευή και λειτουργία των Μονάδων Επεξεργασίας Αποβλήτων (ΜΕΑ) οι οποίες θα συγκρατούσαν μεγάλες ποσότητες απορριμμάτων, τα οποία, σήμερα, καταλήγουν χωρίς καμία διαλογή και επεξεργασία, απευθείας στους ΧΥΤΑ. Και ενώ οι ΜΕΑ έχουν μείνει πολύ πίσω, κυρίως στην Αττική όπου δεν έχουν καν χωροθετηθεί, ξεκίνησε ο σχεδιασμός για την κατασκευή έξι μονάδων ενεργειακής αξιοποίησης απορριμμάτων (καύσης). Δύο εξ αυτών θα είναι στην Αττική και οι υπόλοιπες πέντε θα χωροθετηθούν σε άλλες περιοχές, όπως η Κοζάνη, η Βοιωτία, η Κρήτη, η Πελοπόννησος και η δυτική Ελλάδα. Ωστόσο, το σχέδιο έχει προκαλέσει αντιδράσεις, ανάλογες με αυτές που προκλήθηκαν και στις περιπτώσεις των ΜΕΑ.

Τρεις ΜΕΑ

Τα προς καύση απορρίμματα της Κεντρικής Μακεδονίας, εφόσον προχωρήσει αυτός ο σχεδιασμός, θα οδηγούνται στη μονάδα της Κοζάνης. Νωρίτερα, βεβαίως, θα πρέπει να κατασκευαστούν και να λειτουργήσουν οι τρεις ΜΕΑ οι οποίες υπάγονται στον Φορέα Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων Κεντρικής Μακεδονίας (ΦοΔΣΑ). Από αυτές, σε λειτουργία είναι μόνον η ΜΕΑ των Σερρών. Οι άλλες δύο έχουν χωροθετηθεί στην περιφερειακή ενότητα Θεσσαλονίκης, όμως, ενώ έχουν ανακηρυχθεί ανάδοχοι, τα έργα για την κατασκευή τους καθυστερούν πάρα πολύ.

- Μονάδα Επεξεργασίας Αποβλήτων (ΜΕΑ) Δυτικού Τομέα με προϋπολογισμό 202,2 εκατ. ευρώ, έχει χωροθετηθεί στη Μαυροράχη όπου λειτουργεί και ο ΧΥΤΑ. Το έργο προβλέπει Μονάδα Επεξεργασίας σύμμεικτων αστικών στερεών αποβλήτων, δυναμικότητας 262.700 τόνων ανά έτος, για την εξυπηρέτηση των Δήμων: Αμπελοκήπων-Μενεμένης, Βόλβης, Δέλτα, Θεσσαλονίκης (τμήμα του Δήμου κατά 60%), Κορδελιού-Ευόσμου, Λαγκαδά, Νεάπολης-Συκεών, Παύλου Μελά, Χαλκηδόνος, Ωραιοκάστρου, των Δήμων των Νομών Πιερίας, Ημαθίας, Πέλλας και του Δήμου Παιονίας Κιλκίς.

- Κατασκευή Μονάδας Επεξεργασίας Υπολειμματικών Σύμμεικτων Αστικών Στερεών Αποβλήτων (ΑΣΑ) και Προδιαλεγμένων Οργανικών Αποβλήτων (ΜΕΑ) Ανατολικού Τομέα με προϋπολογισμό σε 68,1 εκατ. ευρώ, η οποία έχει χωροθετηθεί στην περιοχή του Αγίου Αντωνίου του Δήμου Θέρμης. Θα επεξεργάζεται δύο ρεύματα στερεών αποβλήτων: Υπολειμματικά σύμμεικτα αστικά στερεά απόβλητα (ΑΣΑ) και προδιαλεγμένα οργανικά (βιοαπόβλητα). Τα υπολειμματικά σύμμεικτα αστικά στερεά απόβλητα (ΑΣΑ) θα προέρχονται από τους Δήμους: Καλαμαριάς, Πυλαίας-Χορτιάτη, Θερμαϊκού και Θέρμης, από την Ε’ δημοτική κοινότητα του Δήμου Θεσσαλονίκης, καθώς και από τους Δήμους της Χαλκιδικής.
Μιλώντας στη «ΜτΚ», ο πρόεδρος του ΦοΔΣΑ Κ. Μακεδονίας, Μιχάλης Γεράνης, σημείωσε ότι «ο σχεδιασμός όσον αφορά τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων στην Κεντρική Μακεδονία έχει προχωρήσει σημαντικά και είναι πολύ μπροστά σε σχέση με τις άλλες Περιφέρειες». Ερωτηθείς για την καθυστέρηση στην υλοποίηση των δύο ΜΕΑ της Θεσσαλονίκης, ο κ. Γεράνης εξήγησε πως «ο ΦοΔΣΑ είναι έτοιμος εδώ και καιρό, έχουμε κάνει τους διαγωνισμούς, υπάρχουν ανάδοχοι και περιμέναμε να ανοίξει η πρόσκληση για τη χρηματοδότηση, ώστε στη συνέχεια να σταλούν οι συμβάσεις προς έγκριση στο Ελεγκτικό Συνέδριο. Ελπίζω η διαδικασία αυτή να ολοκληρωθεί μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2026, για να ξεκινήσει στη συνέχεια η κατασκευή των δύο Μονάδων».

Πρωταθλητές και ουραγοί

Στο μεταξύ, τα πράγματα, όσον αφορά την ανακύκλωση, δεν πάνε και τόσο καλά στην Κεντρική Μακεδονία. Είναι ενδεικτικό ότι στο σύνολο των 36 Δήμων, μετά βίας οι δέκα πρώτοι βρίσκονται ή έχουν υπερβεί τον εθνικό μέσο όρο. Σύμφωνα με τα στοιχεία του 2024, όσον αφορά το ποσοστό εκτροπής των απορριμμάτων από τον ενταφιασμό στον ΧΥΤΑ Μαυροράχης, πρώτος, μεταξύ των 36 Δήμων, αναδεικνύεται ο Δήμος Θέρμης με ποσοστό 40,4% και ακολουθούν οι Δήμοι Πυλαίας-Χορτιάτη με 38,6% και Θερμαϊκού με 32,6%. Ποσοστό άνω του 20% έχουν οι Δήμοι Ωραιοκάστρου, Παύλου Μελά, Εμμανουήλ Παππά, Δέλτα και Καλαμαριάς.
Στον αντίποδα, τη χειρότερη επίδοση σε αυτόν τον τομέα έχει ο Δήμος Αλεξάνδρειας με ποσοστό μόλις 0,5%, δηλαδή, ουσιαστικά στον συγκεκριμένο Δήμο δεν γίνεται καθόλου ανακύκλωση. Τα ίδια απογοητευτικά ποσοστά έχουν οι Δήμοι Αλμωπίας (1%), Δίου Ολύμπου (1,4%) και Σιθωνίας (1,9%).

*Δημοσιεύθηκε στη «ΜτΚ» στις 23.11.2025