Καθιέρωση μητροπολιτικών λειτουργιών σε Θεσσαλονίκη και Αθήνα

Το νομοσχέδιο για τον νέο Κώδικα της Αυτοδιοίκησης, το οποίο θα οδεύσει το προσεχές διάστημα προς ψήφιση στη Βουλή, ήταν μεταξύ των βασικών θεμάτων που απασχόλησαν το ετήσιο συνέδριο της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας το οποίο ολοκληρώθηκε χθες στην Αλεξανδρούπολη. Μεταξύ των πολλών θεμάτων τα οποία επιχειρεί να ρυθμίσει το νομοσχέδιο-μαμούθ των περίπου 1.600 σελίδων είναι και δύο ζητήματα τα οποία απασχολούν τους Δήμους. Το πρώτο αφορά την καθιέρωση μητροπολιτικών λειτουργιών στα μεγάλα Πολεοδομικά Συγκροτήματα, με πρώτα και κύρια αυτά της Αττικής και της Θεσσαλονίκης. Το δεύτερο έχει να κάνει με το πλήρες ξεκαθάρισμα των αρμοδιοτήτων μεταξύ του πρώτου και του δεύτερου βαθμού Αυτοδιοίκησης, δηλαδή μεταξύ των Δήμων και των αιρετών Περιφερειών.

Νέο όργανο

Αναφορικά με το πρώτο ζήτημα, όπως εξηγεί στη «ΜτΚ» ο πρόεδρος της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας, δήμαρχος Αμπελοκήπων-Μενεμένης, Λάζαρος Κυρίζογλου, «η ΚΕΔΕ προτείνει τη δημιουργία ενός Μητροπολιτικού Συστήματος Διοίκησης το οποίο θα αποφασίζει για ζητήματα διαδημοτικού χαρακτήρα που είναι στις αρμοδιότητες του Α’ Βαθμού Αυτοδιοίκησης». Τέτοια ζητήματα είναι η διαχείριση των απορριμμάτων, η κατάσταση των μεγάλων οδικών αξόνων οι οποίοι διατρέχουν περισσότερους από έναν Δήμους, η διαχείριση της κυκλοφορίας, πολεοδομικά θέματα κ.λπ.

Σύμφωνα με την πρόταση της ΚΕΔΕ το νέο αυτό όργανο θα συγκροτείται από εκπροσώπους των Δήμων κάθε Πολεοδομικού Συγκροτήματος, αναλόγως του πληθυσμού που έχει ο καθένας σε σχέση με τον συνολικό πληθυσμό της πόλης. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι οι Δήμοι με τον μεγαλύτερο πληθυσμό, όπως για παράδειγμα οι Δήμοι Θεσσαλονίκης, Κορδελιού-Ευόσμου, Παύλου Μελά κ.λπ., θα διαθέτουν περισσότερους εκπροσώπους σε σχέση με τους πληθυσμιακά μικρότερους. Όσον αφορά τον τρόπο ορισμού των μελών αυτού του νέου διοικητικού οργάνου ο κ. Κυρίζογλου αναφέρει ότι αυτό μπορεί να γίνει με δύο τρόπους. «Ο ένας είναι οι εκπρόσωποι να ορίζονται από τους ίδιους τους Δήμους», για παράδειγμα με απόφαση του δημοτικού συμβουλίου. «Ο δεύτερος τρόπος είναι οι εκπρόσωποι των Δήμων να εκλέγονται απευθείας από τους πολίτες». Αυτό μπορεί πρακτικά να γίνει κατά την ημέρα των δημοτικών εκλογών όπου οι ψηφοφόροι, ταυτόχρονα με την επιλογή δημάρχου και δημοτικών συμβούλων να κληθούν να επιλέξουν και ποιον/ποια θα ήθελαν να εκπροσωπήσει το δήμο τους στο Μητροπολιτικό Σύστημα Διοίκησης.

Η «κλειστή» σύσκεψη

Όπως είχε αποκαλύψει στις 19 Οκτωβρίου το emakedonia.gr για το θέμα των μητροπολιτικών λειτουργιών είχε γίνει μία «κλειστή» συνάντηση των έντεκα δημάρχων του Πολεοδομικού Συγκροτήματος Θεσσαλονίκης στο δημαρχείο του κεντρικού Δήμου, η οποία μάλιστα δεν ανακοινώθηκε. Η συνάντηση είχε γίνει με πρωτοβουλία του δημάρχου Θεσσαλονίκης, Στέλιου Αγγελούδη και του προέδρου της ΚΕΔΕ, Λάζαρου Κυρίζογλου. Συμμετείχαν όλοι οι δήμαρχοι της Περιφερειακής Ενότητας Θεσσαλονίκης, πλην αυτών της Χαλκηδόνας, του Λαγκαδά και της Βόλβης. Αντικείμενο της συνάντησης ήταν να διερευνηθούν οι προθέσεις ενός/μιας εκάστου σχετικά με τη δυνατότητα καθιέρωσης μητροπολιτικών λειτουργιών στα διοικητικά όρια του ευρύτερου Πολεοδομικού Συγκροτήματος. Σύμφωνα με πληροφορίες στη συνάντηση εκείνη ήταν κοινή η διαπίστωση για την ανάγκη καθιέρωσης μητροπολιτικών λειτουργιών, ωστόσο, υπήρξαν διαφορετικές προσεγγίσεις ως προς το όργανο στο οποίο θα ανατεθούν αυτές οι αρμοδιότητες. Πάντως και οι έντεκα δήμαρχοι συμφώνησαν ότι η απουσία μητροπολιτικών λειτουργιών δημιουργεί προσκόμματα στην καθημερινή λειτουργία της πόλης, και συγχρόνως δυσχεραίνει το έργο και των ίδιων των Δήμων, αυξάνοντας τη γραφειοκρατία καθώς και τις δαπάνες. Κυρίως, όμως, δεν επιτρέπει τον ενιαίο σχεδιασμό σε επίπεδο Πολεοδομικού Συγκροτήματος.

Όπως αναφέρει στη «ΜτΚ» ο κ. Κυρίζογλου «δεν μπορεί ένας δρόμος όπως η Μοναστηρίου που διατρέχει τέσσερις Δήμους να εμφανίζει διαφορετική εικόνα από Δήμο σε Δήμο. Να εκτελούνται διαφορετικά έργα συντήρησης και σε διαφορετικούς χρόνους».

Ενδεικτική είναι επίσης η περίπτωση της πρώην οδού Λαγκαδά, νυν λεωφόρος «Μίκη Θεοδωράκη» για τη μετονομασία της οποίας χρειάστηκε να ληφθούν, και μάλιστα δύο φορές, αποφάσεις τεσσάρων δημοτικών συμβουλίων καθώς ο δρόμος διέρχεται από τέσσερις διαφορετικούς Δήμους (Θεσσαλονίκης, Αμπελοκήπων Μενεμένης, Νεάπολης-Συκεών και Παύλου Μελά).

«Όχι» από τον Θ. Λιβάνιο για μητροπολιτικές λειτουργίες

Κατά της θέσπισης ενός ενδιάμεσου -ενός ενάμιση, όπως χαρακτηριστικά είπε- βαθμού Αυτοδιοίκησης ανάμεσα στους Δήμους και τις περιφέρειες τάχθηκε ο υπουργός Εσωτερικών, Θοδωρής Λιβάνιος, από το βήμα του ετήσιου τακτικού συνεδρίου της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας, το οποίο διεξήχθη στην Αλεξανδρούπολη. Το αίτημα είχε διατυπωθεί από τον πρόεδρο της ΚΕΔΕ, Λάζαρο Κυρίζογλου, ο οποίος ζήτησε τη θεσμοθέτηση της μητροπολιτικής διακυβέρνησης. «Θα περίμενα, ενδεχομένως, να βλέπαμε μοντέλα που λειτουργούν στην υπόλοιπη Ευρώπη, όπως για παράδειγμα στο Παρίσι και στο Λονδίνο, ή ακόμη και στη Νέα Υόρκη, αλλά αυτό είναι κάτι που μπορούμε να το εξετάσουμε και στο μέλλον», είπε ο κ. Λιβάνιος στην κεντρική τοποθέτησή του, στο πλαίσιο του συνεδρίου της ΚΕΔΕ, μιλώντας σχετικά με τον νέο αυτοδιοικητικό κώδικα.

Ξεκαθάρισμα αρμοδιοτήτων μεταξύ Δήμων και Περιφέρειας

Μεταξύ Δήμων και Περιφερειών υπάρχουν ορισμένα «γκρίζα» σημεία σε ό,τι αφορά τις αρμοδιότητες. Σύμφωνα με τον πρόεδρο της ΚΕΔΕ «θα πρέπει να ξεκαθαριστούν πλήρως οι αρμοδιότητες του κάθε βαθμού Αυτοδιοίκησης». Ως παράδειγμα αναφέρει ο κ. Κυρίζογλου ορισμένους δρόμους, ακόμη και εντός των μεγάλων πόλεων. «Θα πρέπει να αποσαφηνιστεί ποιος δρόμος ανήκει που, ώστε να ξέρουμε ποιος έχει την ευθύνη για τη συντήρηση, την καθαριότητα κ.ο.κ.».

Ένα δεύτερο ζήτημα που θέτει ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ είναι τα απορρίμματα. «Πρέπει η διαχείριση των απορριμμάτων να ανατεθεί εξ ολοκλήρου, σε όλα τα στάδια, στους Δήμους. Δεν μπορεί οι Δήμοι να κάνουν μόνο τη βρώμικη δουλειά, την αποκομιδή των απορριμμάτων». Ο κ. Κυρίζογλου κάνει ειδική αναφορά στο «Τέλος Ταφής απορριμμάτων», το οποίο πληρώνουν οι Δήμοι, αλλά το εισπράττει ο Εθνικός Οργανισμός Ανακύκλωσης (ΕΟΑν) «χωρίς όμως να το αποδίδει στους Δήμους, όπως προβλέπεται».

Επίσης, αναφέρεται και στο παράδειγμα της Αττικής όπου η ευθύνη για τη διαχείριση των απορριμμάτων ανήκει στη περιφέρεια, μέσω του Ειδικού Διαβαθμιδικού Συνδέσμου Νομού Αττικής (ΕΔΣΝΑ).

Ένα άλλο «γκρίζο» σημείο που αφορά τις αρμοδιότητες μεταξύ Δήμων και Περιφερειών είναι οι λαϊκές αγορές. Η ΚΕΔΕ ζητά η συνολική ευθύνη για τη χωροθέτηση και την άδεια λειτουργίας των λαϊκών αγορών να περάσει στους Δήμους. «Σε αυτό το θέμα εκφράζουμε μόνο μία γνώμη ως Δήμος, η οποία μάλιστα δεν είναι δεσμευτική και η μόνη μας αρμοδιότητα είναι να μαζεύουμε τα σκουπίδια και να καθαρίζουμε τους δρόμους, μετά το πέρας της λαϊκής αγοράς», αναφέρει ο κ. Κυρίζογλου.

*Δημοσιεύθηκε στη «ΜτΚ» στις 09.11.2025