Το BBC αναλύει το μεγαλύτερο αίνιγμα του Ηλιακού Συστήματος και πώς μια νέα διαστημική αποστολή ίσως δώσει απαντήσεις από το 2026
- Newsroom
Μικρότερος, πυκνότερος και πολύ πιο κοντά στον Ήλιο απ’ όσο προβλέπουν τα μοντέλα πλανητικής δημιουργίας, ο Ερμής εδώ και δεκαετίες προβληματίζει τους αστρονόμους. Όπως γράφει το BBC, πρόκειται για έναν πλανήτη που φαίνεται να παραβιάζει τους κανόνες σχηματισμού πλανητών, σε τέτοιο βαθμό ώστε πολλοί επιστήμονες να υποστηρίζουν ότι, με βάση όσα γνωρίζουμε, απλώς δεν θα έπρεπε να υπάρχει.
Μια νέα κοινή αποστολή της Ευρωπαϊκής (ESA) και της Ιαπωνικής Διαστημικής Υπηρεσίας (JAXA), η BepiColombo, η οποία αναμένεται να τεθεί σε τροχιά γύρω από τον Ερμή τον Νοέμβριο του 2026, φιλοδοξεί να ρίξει φως στο μυστήριο.
Με μια πρώτη ματιά, ο Ερμής μοιάζει με τον πιο «αδιάφορο» πλανήτη του Ηλιακού Συστήματος. Η επιφάνειά του είναι άνυδρη, γεμάτη κρατήρες, χωρίς σαφή ίχνη παλαιότερου νερού και με μια εξαιρετικά αραιή ατμόσφαιρα. Η πιθανότητα ζωής θεωρείται μηδενική.
Ωστόσο, πίσω από αυτή την εικόνα κρύβεται ένας εξαιρετικά παράξενος κόσμος. Ο Ερμής είναι 20 φορές λιγότερο μαζικός από τη Γη και μόλις λίγο μεγαλύτερος από την Αυστραλία. Παρ’ όλα αυτά, είναι ο δεύτερος πυκνότερος πλανήτης μετά τη Γη, χάρη σε έναν τεράστιο μεταλλικό πυρήνα, που αποτελεί το μεγαλύτερο μέρος της μάζας του.
Η τροχιά του, εξαιρετικά κοντά στον Ήλιο, ενισχύει το αίνιγμα. Όλα αυτά οδηγούν σε ένα βασικό συμπέρασμα: δεν γνωρίζουμε πώς σχηματίστηκε ο Ερμής.
«Είναι κάπως ντροπιαστικό», παραδέχεται ο Sean Raymond, ειδικός στον σχηματισμό πλανητών στο Πανεπιστήμιο του Μπορντό. «Μας διαφεύγει κάποια κρίσιμη λεπτομέρεια».
Το πώς δημιουργήθηκε ο Ερμής δεν αφορά μόνο το δικό μας Ηλιακό Σύστημα. Όπως εξηγούν οι επιστήμονες, αποτελεί κλειδί για την κατανόηση εξωπλανητών γύρω από άλλα άστρα.
«Ο Ερμής είναι ίσως ο πλανήτης που μοιάζει περισσότερο με εξωπλανήτη», λέει ο Saverio Cambioni, πλανητολόγος στο MIT. «Είναι ένας συναρπαστικός κόσμος».
Η πρώτη ένδειξη ότι κάτι «δεν πάει καλά» ήρθε τη δεκαετία του 1970, όταν το διαστημόπλοιο Mariner 10 πέταξε τρεις φορές κοντά στον Ερμή. Οι μετρήσεις βαρύτητας αποκάλυψαν ότι το εσωτερικό του πλανήτη είναι εντελώς διαφορετικό από της Γης, της Αφροδίτης ή του Άρη.
Στη Γη, ο πυρήνας καταλαμβάνει περίπου το 50% της ακτίνας του πλανήτη. Στον Ερμή, ο πυρήνας φτάνει το 85% της ακτίνας, με ελάχιστο μανδύα και φλοιό.
«Ο σχηματισμός του Ερμή είναι ένα τεράστιο πρόβλημα», τονίζει ο Nicola Tosi από το Γερμανικό Κέντρο Αεροδιαστημικής. «Δεν είναι ξεκάθαρο γιατί ο Ερμής έχει αυτή τη δομή».
Η μεταγενέστερη αποστολή Messenger (2011–2015) αύξησε τα ερωτήματα. Παρά τις ακραίες θερμοκρασίες – από 430°C την ημέρα έως -180°C τη νύχτα – εντόπισε πτητικά στοιχεία όπως κάλιο και θόριο, καθώς και νερό σε μορφή πάγου σε μόνιμα σκιασμένους κρατήρες.
Η επικρατέστερη σήμερα θεωρία υποστηρίζει ότι ο Ερμής ήταν αρχικά πολύ μεγαλύτερος, ίσως σχεδόν στο μέγεθος του Άρη, και βρισκόταν πιο μακριά από τον Ήλιο. Μια καταστροφική σύγκρουση με άλλο πλανητικό σώμα φέρεται να αφαίρεσε τον μανδύα και τον φλοιό του, αφήνοντας τον γυμνό μεταλλικό πυρήνα.
«Η γενική ερμηνεία είναι ότι ο Ερμής υπέστη μια γιγαντιαία πρόσκρουση», εξηγεί ο Alessandro Morbidelli.
Ωστόσο, ένα τέτοιο χτύπημα θα έπρεπε να είχε εξαφανίσει τα πτητικά στοιχεία – κάτι που δεν συνέβη. Επιπλέον, θα απαιτούσε ταχύτητες άνω των 100 km/s, κάτι που θεωρείται απίθανο.
Άλλες θεωρίες υποστηρίζουν ότι:
«Είναι ευκολότερο να εξηγήσεις τον Ερμή αν ήταν ο προσκρούων και όχι το θύμα», λέει ο Olivier Namur.
Η BepiColombo, αποτελούμενη από δύο διαστημόπλοια, θα χαρτογραφήσει:
«Θα πραγματοποιήσει μετρήσεις που μπορούν να μας πουν από πού προέρχεται ο Ερμής», σημειώνει ο Tosi.
Οι πρώτες εικόνες δείχνουν έναν πλανήτη με αρχαία ροές λάβας και ενδείξεις ότι ο Ερμής συστέλλεται εδώ και δισεκατομμύρια χρόνια, καθώς ψύχεται.
Παρά τις δεκαετίες έρευνας, δεν υπάρχει συναίνεση για την προέλευση του Ερμή. Το μεγάλο ερώτημα παραμένει: είναι ένα κοσμικό ατύχημα ή ένα φυσικό προϊόν πλανητικής εξέλιξης;
«Ίσως ο Ερμής να μην είναι τόσο σπάνιος όσο νομίζουμε», λέει ο Tosi.
Και όπως συνοψίζει η Jennifer Scora:
«Είναι πιθανό ο Ερμής να είναι απλώς ένας απίθανος πλανήτης – ένας πλανήτης που στις περισσότερες εκδοχές της ιστορίας δεν θα υπήρχε. Αλλά στη δική μας, υπάρχει».
Πηγή: BBC
«Διαφάνηκε πως υπάρχει διάθεση για βελτιωτικές τροποποιήσεις στα ζητήματα που αφορούν στις λαϊκές αγορές», αναφέρουν οι παραγωγοί σε ανακοίνωσή τους
Ο 25χρονος συλληφθέντας είναι υπήκοος Αφγανιστάν
Στην κορυφή της λίστας με τις περισσότερες παραβάσεις η Αττική - 220- Στη Θεσσαλονίκη βεβαιώθηκαν 11 οδηγοί χωρίς κράνος
Η Κεντρική Μακεδονία παρά την αύξηση των επισκέψεων, καταγράφει μείωση διανυκτερεύσεων και εισπράξεων
