«Χαμένοι στη μετάφραση» βρίσκονται χιλιάδες δανειολήπτες που προσπαθούν να καταλάβουν γιατί, ενώ πληρώνουν τις δόσεις τους, το χρέος μοιάζει αμείωτο και πώς προέκυψαν τα ποσά που τους ζητούν τα funds που αγόρασαν τα δάνειά τους έναντι πινακίου φακής.
Τον περασμένο Μάιο η κυρία Α. Μ. ζήτησε μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας βεβαίωση οφειλών της, γιατί ήθελε να προχωρήσει σε ρύθμιση. Ανάμεσα στα άλλα, διαπίστωσε ότι για μία οφειλή κεφαλαίου 15,62 ευρώ οι τόκοι είχαν φτάσει στα 31.761,71 ευρώ! Θεωρώντας εντελώς παράλογο και εξωφρενικό το ποσό των τόκων, απευθύνθηκε στην εταιρεία διαχείρισης του δανείου της, ζητώντας να της εξηγηθεί πώς ακριβώς διαμορφώθηκε αυτή η οφειλή, βάσει ποιας σύμβασης και ποιου επιτοκίου.
Η απάντηση που ήρθε στις αρχές Σεπτεμβρίου, όχι μόνο δεν έγινε σοφότερη για το πώς προέκυψε αυτό το ποσό, αλλά οι εκπρόσωποι του fund την πληροφόρησαν ότι με την αίτησή της για υπαγωγή στον εξωδικαστικό μηχανισμό ρύθμισης οφειλών αποδέχτηκε τα ποσά της οφειλής ως νόμιμα και ακριβή και ότι παραιτήθηκε του δικαιώματός της να τα αμφισβητήσει. Υπάρχουν και πιο ακραία παραδείγματα, λέει στη «ΜτΚ» ο Χαράλαμπος Περβανάς, πρόεδρος του Συλλόγου Δανειοληπτών και Προστασίας Καταναλωτών Βορείου Ελλάδος: Κεφάλαιο 9,17 ευρώ, έφτασε στα 72.000 ευρώ.
«Μαύριο κουτί»
«Όσα εξώδικα καταθέτουμε, ζητώντας να μας πουν τον τρόπο υπολογισμού των τόκων και το ύψος των τόκων, δεν μας απαντούν. Λένε ‘ρυθμίσατε’, αλλά αν δεν ρυθμίζαμε θα ερχόταν η διαταγή πληρωμής, μετά από μία εβδομάδα το κατασχετήριο και σε 7 μήνες ο πλειστηριασμός», λέει ο κ. Περβανάς. Τον συναντήσαμε στα γραφεία του Συλλόγου στη Θεσσαλονίκη. Μπροστά του είχε δεκάδες έγγραφα με περιπτώσεις δανειοληπτών που προσπαθούν να βγάλουν άκρη με τα funds. Όπως ενός εμπόρου που είχε οφειλή 8.398 ευρώ, που μαζί με τους τόκους έφτασε τις 85.000 ευρώ.
«Πόσο αγόρασε το fund αυτό το δάνειο; Δεν το μάθαμε ποτέ. Παλεύουμε εδώ και χρόνια ώστε τα funds να παρουσιάζουν την τιμή κτήσης», λέει. Πρόσφατα, μάλιστα, ο Σύλλογος άρχισε μία καμπάνια συλλογής υπογραφών για να ψηφιστεί νόμος που θα υποχρεώνει τα funds να δηλώνουν την τιμή αγοράς των δανείων. Κάτι τέτοιο ίσως φανέρωνε εξευτελιστικά ποσά και θα έδινε το περιθώριο στους δανειολήπτες να διαπραγματευτούν καλύτερες ρυθμίσεις. Όμως «τα funds είναι πιο άγρια, πιο επιθετικά, ζητάνε όλo τo ποσό της οφειλής και υπέρογκους τόκους», σημειώνει ο κ. Περβανάς.
Πολλές φορές στη συζήτηση μας ο κ. Περβανάς θα επαναλάβει τη φράση: «Δεν έγινε κανένας νόμος υπέρ του δανειολήπτη, όλοι ήταν υπέρ των τραπεζών». Τόσο ο ίδιος όσο και ο νομικός σύμβουλος του Συλλόγου περιγράφουν μία κατάσταση στην οποία οι δανειολήπτες βρίσκονται στο απόλυτο σκοτάδι, στην προσπάθειά τους να καταλάβουν πώς το χρέος τους «αυγάτισε».
«Στην κρίση οι τράπεζες άλλαξαν τους αριθμούς των δανειακών συμβάσεων σε συστημικούς αριθμούς χωρίς να ενημερώσουν τους δανειολήπτες. Οι παλιές τράπεζες λειτουργούν με νέα ΑΦΜ και σβήστηκαν όλα τα ίχνη. Αν πάει κάποιος δανειολήπτης στην τράπεζα θα του πουν ‘εμείς δεν ξέρουμε τίποτα, δεν έχουμε κανένα αρχείο, έχει πουληθεί το δάνειο’», λέει ο κ. Περβανάς. Υπήρχαν, μάλιστα, αρκετές περιπτώσεις που ο δανειολήπτης συνέχιζε να καταβάλλει τη δόση του στην τράπεζα και μήνες αργότερα λάμβανε μία επιστολή από τον διαχειριστή του fund με έναν αριθμό που πρώτη φορά έβλεπε, και έτσι μάθαινε ότι το δάνειό του πουλήθηκε και το χρέος έχει εκτοξευτεί.
«Είναι πολύ δύσκολο να ενημερωθούμε σωστά, να πάρουμε ιστορικό και αναλυτική κίνηση οφειλών. Ο μόνος τρόπος να το μάθει ο οφειλέτης είναι, δυστυχώς, μόνο όταν βγει διαταγή πληρωμής από το δικαστήριο. Τότε, θα προσκομιστεί η αναλυτική κίνηση του δανείου, αλλά μέχρι τότε θα έχει περάσει ο χρόνος και θα έχει μεγαλώσει ακόμα περισσότερο το χρέος», αναφέρει ο δικηγόρος Σταύρος Σαββίδης.
«Είναι απίστευτη η απληστία των τραπεζών»
Ο Γιώργος Πουλαουζίδης πήρε δάνειο το 2005 για να συμπληρώσει το ποσό που υπολειπόταν για να αγοράσει ένα σπίτι για την οικογένειά του. Ήταν το μοναδικό δάνειο που πήρε στη ζωή του και το ποσό δεν ήταν μεγάλο, 88.000 ευρώ. Τότε, δεν θα μπορούσε να φανταστεί πόσο πολύ θα μετάνιωνε για αυτό το δάνειο. Έναν χρόνο αργότερα, η τράπεζα του παρουσίασε ως ευκαιρία να μετατρέψει το δάνειο με ρήτρα ελβετικού φράγκου. Το αντίστοιχο το Euribor, το Libor, ήταν πολύ χαμηλότερο και η ισοτιμία ευρώ-φράγκου πολύ ευνοϊκή, με ένα ευρώ έπαιρνες 1,60 ελβετικά φράγκα.
«Εμπιστεύτηκα την τράπεζα, δεν πονηρεύτηκα», λέει, κατηγορώντας τον εαυτό του γι’ αυτό. Δεν του εξήγησαν τους κινδύνους ούτε του πρότειναν ασφάλιση διακύμανσης της ισοτιμίας. Τα πρώτα χρόνια η μηνιαία δόση από 400 ευρώ μειώθηκε στα 360 ευρώ τον μήνα. Σταδιακά, άρχισε να αλλάζει η ισοτιμία επί τα χείρω. Σκέφτηκε ότι θα ήταν παροδικό. Κάποια στιγμή, η Ελβετία κλείδωσε την ισοτιμία στο 1,20, αλλά το πολύ χαμηλό επιτόκιο συγκρατούσε τη δόση στα 480 ευρώ. Ξαφνικά, απελευθερώνεται η ισοτιμία και έφτασε να πληρώνει δόση 560 ευρώ, και μάλιστα λόγω της διαφοράς της ισοτιμίας είχε αυξηθεί και το κεφάλαιο που χρωστούσε. «Στη δική μας περίπτωση η τράπεζα δεν κέρδισε μόνο από το επιτόκιο, που είναι το εύλογο κέρδος, αλλά κέρδισε αισχρά και από τη διαφορά της ισοτιμίας», λέει. Μέχρι σήμερα, πέρα από τους τόκους, έχει πληρώσει για το αρχικό δάνειο των 88.000 ευρώ γύρω στις 100.000 ευρώ και χρωστά άλλες 50.000 ευρώ.
«Το δικό μου δάνειο δεν ήταν κάτι μεγάλο που με έπνιγε, δεν έχασα καμία δόση μέχρι και σήμερα. Υπάρχουν, όμως, άλλοι που έχασαν τα σπίτια τους, πήραν τα δάνεια τα fund, γίνεται μία κόλαση». Όλα αυτά τα χρόνια, αυτή η ειδική κατηγορία δανειοληπτών περίμεναν μία παρέμβαση από το Κράτος. «Σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες έγιναν ρυθμίσεις υπέρ των δανειοληπτών, επειδή κρίθηκε ότι είναι καταχρηστική και, κατά κάποιο τρόπο, παραπλανητική η πώληση του συγκεκριμένου προϊόντος. Παρενέβησαν τα δικαστήρια. Πάρθηκαν αποφάσεις υπέρ των δανειοληπτών, ώστε το δάνειό τους να μετατραπεί πάλι σε ευρώ δηλαδή, με την αρχική ισοτιμία.
Στην Ελλάδα, ο Άρειος Πάγκος αρνήθηκε να στείλει προδικαστικό ερώτημα στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Το θέμα είναι αν η πρακτική της τράπεζας να μου πουλήσει κάτι, χωρίς να με ενημερώσει για όλους τους κινδύνους, είναι σωστή. Οι τράπεζες έχουν πάρει την αμοιβή τους από τον τόκο και τη διαφορά ισοτιμίας, θα έπρεπε τουλάχιστον το υπόλοιπο του δανείου να το μετατρέψουν στην αρχική ισοτιμία», λέει, με μεγάλη δόση απαισιοδοξίας, προσθέτοντας «είναι απίστευτη η απληστία των τραπεζών».
«Πότε θα τελειώσει ο εφιάλτης;»
Λίγο πριν το ξέσπασμα της κρίσης ένα νέο ζευγάρι με δύο παιδιά, πήρε ένα δάνειο 90.000 ευρώ από τον Οργανισμό Εργατικής Εστίας για να αγοράσει ένα σπίτι 60.τ.μ. στην Ηλιόπουλη. Για προστασία των προσωπικών τους δεδομένων ας τους ονομάσουμε Παναγιώτη και Κατερίνα (τα πραγματικά τους στοιχεία είναι στη διάθεση της «ΜτΚ»). Έμεναν έξι χρόνια για να εξοφληθεί το δάνειο, όμως με το ξέσπασμα της κρίσης, ο Παναγιώτης έμεινε άνεργος, έχασε την αποζημίωση, τα πάντα, μετά από 20 χρόνια δουλειάς, γιατί ο εργοδότης του έβαλε λουκέτο.
Στο μεταξύ, έληξε η επιδότηση του επιτοκίου από τον Οργανισμό Εργατικής Εστίας και οι δόσεις του δανείου έφτασαν από 600 ευρώ στα 850 ευρώ. Το ζευγάρι προσπάθησε να ενταχθεί στον Νόμο Κατσέλη και πήρε μία απόφαση για αποπληρωμή του 80% της αντικειμενικής αξίας του σπιτιού (25.000 ευρώ) σε 15 χρόνια. Όμως, ο Παναγιώτης δεν κατάφερε να ενταχθεί γιατί, στο μεταξύ, έκανε αποδοχή κληρονομιάς για κάποια χωράφια στο χωριό, ασήμαντης αξίας. Στο μεταξύ, το ζευγάρι χώρισε.
Η Κατερίνα, που είχε το 50% του σπιτιού συνέχισε να πληρώνει τη δόση που όρισε το δικαστήριο. Το 50% του δανείου, που ήταν εκτός ρύθμισης (περί τις 25.000 ευρώ) μεταβιβάστηκε σε fund, «κοκκίνησε» και το χρέος έφτασε με τις προσαυξήσεις και τους τόκους τις 78.000 ευρώ. Τώρα, ο Παναγιώτης προσπαθεί να βρει τρόπο διακανονισμού, όμως φοβάται ότι στο τέλος θα καταλήξει να χάσει το 50% του σπιτιού και- το χειρότερο;- θα συνεχίσει να χρωστά... «Νιώθω εγκλωβισμένος, πότε θα τελειώσει αυτός ο εφιάλτης;», αναρωτιέται. Το ίδιο νιώθει και η πρώην σύγυζός του, που συνεχίζει να πληρώνει τις δόσεις για το 50% και κινδυνεύει να βρεθεί συνιδιοκτήτρια με ένα fund.
Οι τρεις επιλογές των δανειοληπτών
Οι υπερχρεωμένοι δανειολήπτες έχουν τρεις επιλογές, όπως εξηγεί στη «ΜτΚ» ο δικηγόρος Σταύρος Σαββίδης, το γραφείο του οποίου εξειδικεύεται σε τέτοιου είδους υποθέσεις.
01.
Απευθείας διαπραγμάτευση με το fund. «Οι ρυθμίσεις, βέβαια, γίνονται με δυσκολία. Τα fund ζητούν μεγάλες προκαταβολές, π.χ. 10.000-15.000 ευρώ. Όσο πιο πολύ έχουν προχωρήσει οι νομικές ενέργειες -εάν έχει καταγγελθεί, εάν έχει βγει διαταγή πληρωμής- τόσο μεγαλύτερη η προκαταβολή ζητάνε. Επίσης, δίνουν μικρό χρονικό διάστημα για την εξόφληση. Προτιμούν τις ριζοσπαστικές λύσεις, π.χ. ζητούν από τον δανειολήπτη να πουλήσει το ακίνητό του, οπότε τις περισσότερες φορές οδηγούμαστε σε συναινετικές πωλήσεις. Επίσης, σε αυτήν τη ρύθμιση δεν μπορούμε να βάλουμε τις οφειλές στην εφορία και στον ΕΦΚΑ».
02.
Εξωδικαστικός μηχανισμός. «Για όσους έχουν οφειλές και προς το Δημόσιο είναι προτιμότερος ο εξωδικαστικός μηχανισμός», λέει ο κ. Σαββίδης. Η πλατφόρμα υπολογίζει αυτοματοποιημένα το ποσό της δόσης για την εφορία και τον ΕΦΚΑ, και μία άλλη ρύθμιση για τις τράπεζες και για τα fund. O δανειολήπτης έχει μία προθεσμία να αποδεχτεί ή να απορρίψει, αλλά δεν μπορεί να διαπραγματευτεί τη συμφωνία. Η μέγιστη διάρκεια είναι 240 δόσεις στην εφορία και τον ΕΦΚΑ και έως 420 δόσεις στα funds. «Δεν σημαίνει ότι όλοι παίρνουν το μέγιστο των δόσεων, αλλά σίγουρα δίνει πιο μακροπρόθεσμες ρυθμίσεις».
03.
Πτώχευση. «Απευθύνεται και σε φυσικά πρόσωπα, σε όσους δεν έχουν καμία δυνατότητα εξυπηρέτησης των δανείων τους και δεν μπορούν καν να ρυθμίσουν. Εκεί, μιλάμε για δικαστική διαδικασία και όχι αποτέλεσμα μίας πλατφόρμας», εξηγεί ο κ. Σαββίδης. Η διαδικασία κρατά για τρία χρόνια, και έπειτα ο δανειολήπτης είναι φορολογικά, τραπεζικά και ασφαλιστικά ενήμερος. Η βασικότερη συνέπεια της πτώχευσης είναι η ρευστοποίηση όλης της κινητής και ακίνητης περιουσίας του πτωχεύσαντος. «Ουσιαστικά, προσφέρεις όλη σου την περιουσία στους πιστωτές. Ορίζεται ένας σύνδικος που προσπαθεί να τα ρευστοποιήσει για να ικανοποιήσει τους πιστωτές», εξηγεί ο κ. Σαββίδης. Ειδικά, για όσους δεν έχουν ακίνητη περιουσία η πτώχευση είναι πιο εύκολη απόφαση, γιατί δεν έχουν τίποτα να χάσουν και τους δίνεται η ευκαιρία να απαλλαγούν από πολύ μεγάλες οφειλές και να ξεκινήσουν από την αρχή.
Ποια είναι η καλύτερη επιλογή; «Για τον καθένα η λύση είναι εντελώς διαφορετική, αναλόγως με τις οφειλές, την ύπαρξη περιουσιακών στοιχείων, το είδος των οφειλών, το τι θέλει κάποιος».
Αυξάνεται το ιδιωτικό χρέος
Στα μέσα του 2025 το ληξιπρόθεσμο χρέος που διαχειρίζονται οι εγχώριες εταιρείες διαχείρισης απαιτήσεων από δάνεια και πιστώσεις (servicers) και έχει μεταβιβαστεί σε funds του εξωτερικού, έφτασε τα 80 δισ. ευρώ. Mάλιστα, παρατηρήθηκε σημαντική αύξηση 1,6 δισ. ευρώ σε σχέση με το πρώτο τρίμηνο του έτους. Εξ αυτών, τα νοικοκυριά έχουν χρέος με ονομαστική αξία 42 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 25,4 δισ. είναι στεγαστικά και 16,3 δισ. καταναλωτικά.
*Δημοσιεύθηκε στη «ΜτΚ» στις 28.10.2025
