- Newsroom
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, εντείνει τις πιέσεις προς την Ουκρανία να αποδεχθεί όρους τερματισμού του πολέμου με τη Ρωσία, υιοθετώντας σε μεγάλο βαθμό τις θέσεις της Μόσχας, μόλις δύο ημέρες μετά τη συνάντησή του με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν.
Σήμερα, ο Τραμπ θα φιλοξενήσει στον Λευκό Οίκο σύνοδο κορυφής με τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι και κορυφαίους Ευρωπαίους ηγέτες, σε μια κρίσιμη στιγμή για τις προσπάθειες τερματισμού της αιματηρής σύγκρουσης που ξέσπασε μετά την εισβολή της Ρωσίας το 2022.
Σύμφωνα με ανάλυση του CNN, η συνάντηση αυτή θεωρείται από τους πιο σημαντικούς σταθμούς για την ευρωπαϊκή ασφάλεια και τη Δυτική συμμαχία μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, και θα αποτελέσει δοκιμασία για την ειλικρίνεια και την ικανότητα του Τραμπ να φέρει σε συμβιβασμό Ουκρανία και Ρωσία — έναν συμβιβασμό που πιθανότατα δεν θα ικανοποιήσει καμία από τις δύο πλευρές.
Η συνάντηση έρχεται μετά το διήμερο τετ α τετ Τραμπ-Πούτιν στην Αλάσκα, που προκάλεσε έντονες αντιδράσεις τόσο εντός όσο και εκτός της αμερικανικής κυβέρνησης, καθώς ο πρόεδρος των ΗΠΑ υποδέχθηκε με χειροκροτήματα τον Ρώσο ομόλογό του, που κατηγορείται για εγκλήματα πολέμου. Ο Τραμπ προσέφερε στον Πούτιν συμβολικές και διαδικαστικές παραχωρήσεις, χωρίς όμως να αναλάβει δημόσια συγκεκριμένες δεσμεύσεις.
Ωστόσο, ο ειδικός απεσταλμένος του Τραμπ, Στιβ Γουίτκοφ, δήλωσε στο CNN ότι η Ρωσία έχει μαλακώσει τη στάση της όσον αφορά τις δυτικές ρυθμίσεις ασφαλείας μετά τον πόλεμο και είναι διατεθειμένη να προβεί σε σημαντικές εδαφικές παραχωρήσεις στο πλαίσιο μιας συμφωνίας.
«Συμφωνήσαμε σε ισχυρές εγγυήσεις ασφαλείας που θα χαρακτήριζα ως καθοριστικές», είπε χαρακτηριστικά ο Γουίτκοφ.
Οι ευρωπαϊκές ανησυχίες και το μήνυμα προς τον Ζελένσκι
Ευρωπαϊκές πηγές αποκάλυψαν στο CNN ότι ο Πούτιν φέρεται να ζήτησε από την Ουκρανία να παραδώσει μεγάλες εκτάσεις της στρατηγικής και οικονομικής σημασίας περιοχής του Ντονμπάς — μια πρόταση αδύνατη για τον Ζελένσκι να δεχτεί, πολιτικά, συνταγματικά, οικονομικά και στρατηγικά, καθώς οι ουκρανικές δυνάμεις έχουν υποστεί βαριές απώλειες υπερασπιζόμενες την περιοχή αυτή, που θεωρείται «ασπίδα» έναντι μελλοντικής ρωσικής επιθετικότητας.
Παρά τη μεγάλη αβεβαιότητα για το τι ακριβώς συζητήθηκε στην Αλάσκα, ο Τραμπ επέμεινε την Κυριακή στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ότι «σημειώνεται μεγάλη πρόοδος». Ταυτόχρονα, προειδοποίησε την Ουκρανία: «Κλείστε μια συμφωνία. Η Ρωσία είναι μια πολύ μεγάλη δύναμη, κι εσείς όχι», δήλωσε σε συνέντευξη στο Fox News.
Η πίεση προς τον Ζελένσκι εντάθηκε περαιτέρω με ανάρτηση του Τραμπ στο Truth Social, όπου επανέλαβε τη θέση της Ρωσίας ότι η Ουκρανία δεν μπορεί να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ. «Ο πρόεδρος Ζελένσκι μπορεί να τερματίσει τον πόλεμο σχεδόν αμέσως, αν το θέλει, ή μπορεί να συνεχίσει να πολεμά», έγραψε.
Αυτές οι δηλώσεις προκάλεσαν ανησυχία στο Κίεβο και σε ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, καθώς εκφράζονται φόβοι ότι ο Τραμπ ενδέχεται να επιδιώξει να επιβάλει στο Ζελένσκι την εκδοχή Πούτιν για συμφωνία, και αν ο Ουκρανός πρόεδρος αρνηθεί, ο Αμερικανός πρόεδρος θα κατηγορήσει την Ουκρανία και θα αποσυρθεί από τη σύγκρουση.
Ο ρόλος των ΗΠΑ και η ευρωπαϊκή διάσταση
Ο ρόλος των ΗΠΑ παραμένει κομβικός παρά τις αμφιβολίες για την πρόθεση του Τραμπ. Ο Τζος Ρούντολφ, ανώτερος συνεργάτης του German Marshall Fund, σημειώνει: «Οι διαπραγματεύσεις έδειξαν στον κόσμο ότι ο Πούτιν — όχι οι Ουκρανοί ή οι Ευρωπαίοι — είναι αυτός που δεν θέλει να σταματήσει τον πόλεμο χωρίς πρόσθετες απαιτήσεις εδαφών». Και προσθέτει: «Τώρα το ερώτημα είναι σε ποια πλευρά βρίσκεται η Αμερική».
Παρά τις επικρίσεις, ο Αμερικανός πρόεδρος παραμένει ο καθοριστικός παράγοντας για οποιαδήποτε πιθανή ειρηνευτική συμφωνία. Η Ευρώπη, παρότι κεντρική στην ασφάλεια της Ουκρανίας, δεν διαθέτει την επιρροή να επηρεάσει τον Πούτιν χωρίς την ενεργή συμμετοχή των ΗΠΑ.
Η άφιξη του Ζελένσκι στον Λευκό Οίκο θυμίζει τις δύσκολες στιγμές της προηγούμενης επίσκεψής του, όπου ο ίδιος και ο αντιπρόεδρος Τζ. Ντ. Βανς είχαν επιπλήξει τον Ουκρανό ηγέτη. Φέτος, όμως, συνοδεύεται από τους ηγέτες της Γαλλίας, Γερμανίας, Βρετανίας, Ιταλίας, Φινλανδίας, τον Γενικό Γραμματέα του ΝΑΤΟ και την Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που αναδεικνύουν τη βαρύτητα της συνόδου.
Η πρώην σύμβουλος του Τραμπ για θέματα Ρωσίας, Φιόνα Χιλ, τόνισε πως η σύνοδος αφορά το μέλλον της Ευρώπης και όχι μόνο της Ουκρανίας: «Η Ευρώπη πρέπει να έχει ίσο λόγο σε όλες τις αποφάσεις, γιατί αυτή είναι η βασική πρόκληση για την ευρωπαϊκή ασφάλεια».
Το παρασκήνιο και οι πιθανές εξελίξεις
Οι συνομιλίες αναμένεται να είναι δύσκολες, καθώς οι όροι που ζητά ο Πούτιν — συμπεριλαμβανομένης της απομάκρυνσης του Ζελένσκι, της δραστικής μείωσης των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων και της απόσυρσης του ΝΑΤΟ από την Ανατολική Ευρώπη — είναι αδιαπραγμάτευτοι για το Κίεβο και τους συμμάχους του.
Ο υπουργός Εξωτερικών και σύμβουλος εθνικής ασφάλειας του Τραμπ, Μάρκο Ρούμπιο, παραδέχεται ότι «υπάρχουν ακόμα μεγάλες διαφορές» και «δεν βρισκόμαστε ακόμη στο χείλος μιας ειρηνευτικής συμφωνίας».
Η διάθεση και το ύφος του Τραμπ στις συναντήσεις του Λευκού Οίκου θα κρίνουν πολλά, ιδιαίτερα μετά την κριτική που δέχτηκε για την θερμή υποδοχή του Πούτιν στην Αλάσκα. Μεταξύ των ευρωπαϊκών ηγετών που θα παρευρεθούν είναι οι Εμανουέλ Μακρόν, Φρίντριχ Μερτς, Τζόρτζια Μελόνι, Κιρ Στάρμερ, Αλεξάντερ Στουμπ, Μαρκ Ρούτε και Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.
Ο Μακρόν τόνισε μέσω κοινωνικών δικτύων πως «είναι απαραίτητο να αντληθούν όλα τα διδάγματα των τελευταίων 30 ετών, ειδικά από την παγιωμένη τάση της Ρωσίας να μην τηρεί τις δεσμεύσεις της».
Παρά τις διαφωνίες και την καχυποψία, ο Τραμπ υποστήριξε ότι η Ρωσία αποδέχτηκε «μια ισχυρή συμφωνία ασφαλείας», παρόμοια με το Άρθρο 5 του ΝΑΤΟ — χωρίς όμως να συνδέεται επίσημα με τη Συμμαχία — και ότι ο Πούτιν έκανε «παραχωρήσεις σε αρκετές περιοχές», χωρίς να αποκαλύπτει λεπτομέρειες.
Παράλληλα, ο Πούτιν επιχείρησε να σπείρει διχόνοιες ανάμεσα στους συμμάχους, καλώντας τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και το Κίεβο να αντιμετωπίσουν θετικά τις συνομιλίες και να αποφύγουν «υπονομεύσεις» στην πρόοδο που σημειώνεται.
Η ατμόσφαιρα παραμένει τεταμένη, με το μέλλον της ειρήνης στην Ουκρανία να κρέμεται σε μια λεπτή κλωστή, ενώ οι παγκόσμιες ισορροπίες δοκιμάζονται ξανά.
